donderdag 24 maart 2011

De tweede pastoor van de Heikant

De bisschop van Den Bosch, Mgr. W. van de Ven, liet er na het overlijden van pastoor Van der Steen op 21 februari 1904 geen gras over groeien. Al op vrijdag 4 maart, een goeie week na de begrafenis, arriveerde de opvolger in de Heikant. Hendrikus - Harrie - van de Veerdonk was zijn naam. Een Brabander uit de Meierij die het klerikale vak in Nijmegen onder de knie had gekregen en zich op kerkelijk gebied bepaald geen appelen voor citroenen liet verkopen: met Harrie van de Veerdonk, de tweede pastoor van de Heikant, viel niet te spotten.

Herdershonden
Van de Veerdonk was op 24 maart 1859 geboren in Berlicum. Op 7 juni 1884 werd hij tot priester gewijd en kwam meteen daarna als ‘assistent’ eerst in Breugel en korte tijd later in Goirle terecht. In 1886 werd hij benoemd tot kapelaan van de St. Augustinuskerk in Nijmegen, een post die hij zeventien jaar zou bekleden.
Een kapelaan had het in die dagen erg druk – niet voor niets werden ze ‘herdershonden’ genoemd: ze knapten al het vuile werk op voor meneer pastoor – maar ondanks dat aanvaardde hij daarnaast ook nog eens de leiding over de Congregatie van Onze Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand en schreef allerlei stukken in het dagblad De Gelderlander.

Drankbestrijding
“Hiermee nog niet tevreden”, lezen we in de Tilburgsche Courant van begin maart 1904, “en begrijpende hoe vooral de priester zich in onzen tijd bijzonder verdienstelijk kan maken door zich te geven aan de drankbestrijding, richtte hij (…) een afdeeling der Mariavereeniging op, waarvan hij de ijverige Directeur was. Onze lezers hebben herhaaldelijk (…) artikelen van den onvermoeiden ijveraar onder de ogen gehad, waarin hij ieder aanspoorde tot deelneming aan het zoo noodige werk der drankbestrijding.”
Het is geen geheim dat de kerkelijke gezagsdragers van toen allesbehalve in een goed glas wijn spuugden en ook bij Van de Veerdonk mogen we vraagtekens zetten achter zijn principiële afkeer van alcohol. Feit is namelijk dat hij, sedert hij was neergestreken in de Heikant, zich nooit meer bijzonder druk heeft gemaakt over drank en dat er ook geen getuigenissen of documenten zijn overgeleverd waarin hij als geheelonthouder naar voren trad. De pastoor had namelijk wat anders aan zijn hoofd. Hij was gegrepen door een fenomeen waarmee hij in Nijmegen eigenlijk nooit echt te maken had gekregen en dat hem oneindig veel liever was dan de ondankbare en zo goed als onmogelijke taak om de Tilburger van zijn borrel weg te houden. Dat fenomeen heette Peerke.

Vurig vereerder
Van meet af aan heeft Van de Veerdonk in zijn parochie een grote dadendrang laten zien. Hij zorgde in 1918 voor een nieuw pijporgel als vervanging van het kuis versleten harmonium en schafte later zelfs een tweede klavier in ‘een zwelkast’ aan. Op zijn initiatief kwam voorts op De Schans een patronaatsgebouw tot stand.
Maar zijn levenswerk werd toch ‘Peerke’. Vrijwel meteen na zijn aankomst werd hij een vurig vereerder van de eenvoudige weverszoon. Hij liet het niet bij woorden. In 1923 kwam onder zijn leiding de kapel gewijd aan Peerke tot stand. Het was in eerste instantie een eenvoudige houten noodkapel, ingezegend op 28 oktober van dat jaar, die een aantal jaren later pas zijn huidige vorm zou krijgen. In 1931 werd het geboortehuisje gereconstrueerd en in 1933 kon onder grote publieke belangstelling het Petrus Donders-monument plechtig worden onthuld. Van alle pastoors die de parochie O.L.V. Onbevlekt Ontvangen hebben bediend, heeft Harrie van de Veerdonk al met al de meeste zichtbare en hoorbare sporen achtergelaten.

Op 12 november 1935 meldde begrafenisondernemer Brekelmans zich bij de Burgerlijke Stand van de gemeente om aangifte te doen van het overlijden van pastoor Hendrikus van de Veerdonk, 76 jaar. Hendrikus was op zondag 10 november 1935 om zes uur ’s middags overleden. De geschiedenis hult zich tot nu toe in stilzwijgen over de doodsoorzaak.

14 januari 1931: pastoor Van de Veerdonk zegent het geboortehuisje van Peerke in.

(Gepubliceerd in 'Mooi Meegenomen', april 2011)

Bron: Tilburgsche Courant, 6 maart 1904
Foto’s: Coll. Regionaal Archief Tilburg


Lees hier het artikel over de eerste pastoor van de Heikant

Reacties via onderstaande servicebalk of e-mailen naar krekwekdogt@hotmail.nl

Geen opmerkingen:

Een reactie posten