Een voorspoedig 2014 toegewenst!

 

Wit speelt en wint.

Reacties via onderstaande servicebalk of e-mailen naar krekwekdogt@hotmail.nl

История шашечной проблематики: meesterwerk over de geschiedenis van de damproblematiek

Serge Yushkevitch

Eindelijk is het er: het Magnum Opus over de historie van de damproblematiek. De auteur, Serge Yushkevitch, heeft met zijn monumentale boek (ruim 650 pagina’s met meer dan drieduizend diagrammen en vele honderden foto’s) zowel letterlijk als figuurlijk geschiedenis geschreven.

Met de titel ‘Geschiedenis van de damproblematiek’ doet Yushkevitch zichzelf in feite tekort. Het boek behandelt daarnaast namelijk ook vrijwel alle andere aspecten van de damproblematiek: van zadachies tot notendopjes, van remisevraagstukken tot letterproblemen en van forcings tot lokzetten. Het boek is in het Russisch geschreven, maar ook zonder kennis van deze taal valt er ongelooflijk veel te genieten. Nagenoeg alle problemisten komen aan de orde, in totaal ongeveer 750. Het belang dat de auteur aan al die problemisten toekent valt af te leiden uit het aantal diagrammen dat een problemist in het boek krijgt toebedeeld. Van één voor een marginaal problemist tot twintig voor de Groten. Van heel veel problemisten heeft Yushkevitch een foto of afbeelding weten op te scharrelen en alle problemisten die ertoe doen krijgen van hem een biogram mee. Het vergaren van deze enorme hoeveelheid informatie moet hem ongelooflijk veel tijd hebben gekost. Dit monnikenwerk alleen al maakt zijn boek tot een uniek naslagwerk.

Dammen en hout

1. J. Bourquin

In de geschiedenis van de problematiek spelen Frankrijk, Nederland en de Sovjet-Unie (na 1990: Rusland, Oekraïne, Wit-Rusland en Litouwen) een hoofdrol. Het is frappant om te zien hoe de damproblematiek in deze landen een volstrekt eigen ontwikkelingsgang heeft doorgemaakt.
De bakermat van de problematiek lag in Frankrijk en (wat later) Nederland. De oude Franse en Hollandse meesters hadden een merkwaardige voorkeur voor dammen in de aanvangsstand en heel veel overbodig hout in de slotstelling. Het algemene beeld was er een van zouteloos gepruts. Natuurlijk waren er uitzonderingen. De Zwitser Jules Bourquin (1850-1912) bijvoorbeeld was zijn tijd ver vooruit (zie diagram 1). 

2. G. Gortmans

Pas rond de Tweede Wereldoorlog werden op instigatie van Gortmans (diagram 2) en Monsma (diagram 3) criteria ontwikkeld waaraan composities zouden moeten voldoen. In de jaren zestig zijn hieruit de Scherpe Regels voortgekomen.
In de Sovjet-Unie had men vooralsnog geen boodschap aan de SR. De toon werd er gezet door problemisten als Kovrizhkin (diagram 4) die doorgaans dicht bij het partijspel bleven. Een in de jaren zestig in Shashki gepubliceerd artikel van Arie van der Stoep (diagram 5), waarin hij betoogde dat de Nederlandse problematiek superieur was aan die achter het IJzeren Gordijn, werd schouderophalend terzijde geschoven.

3. W. Monsma

Sindsdien is er veel gebeurd. De relatie met het partijspel is in de Oost-Europese problematiek  nauwelijks nog aanwezig en wat de Scherpe Regels betreft lijken zij daar nu aanzienlijk rechtzinniger in de leer dan wij. Sterker nog: bij ons worden momenteel tot hun oprechte afgrijzen diverse heilige huisjes (economie, bijoplosbaarheid, molenwieken etc.) ter discussie gesteld.
 



Van de Westerse technische superioriteit is ondertussen nog maar weinig over. Ze kunnen er wat van in de voormalige Sovjet-Unie (diagrammen 6 tot en met 13). Ziet en geniet!

4. A. Kovrizhkin

5. A. van der Stoep

6. V. Matus

7. A. Golubev

8. E. Zubov

9. S. Perepelkin

10. A. Bakumets

11. A. Nikolaev

 

12. S. Yushkevitch

13. B. Morkus

 Oplossingen
1. 22, 42, 40, 37, 11, 2, 16 (31) 27, 49. Le Jeu de Dames 1905.
2. 33, 44, 39, 38, 27, 22, 21, 17. De Damwereld 1939.
3. 22, 30, 2, 31, 41 (42) 38, 47. Het Damspel 1934.
4. 294, 2 (39, 50) 21, 21-26. In dit uit 1948 daterende motief van Van Tol/Van Prooijen gaat het verder met (28-19) 32 (46) 27, 5. Shashki 1961. 

5. 22, 9, 4, 35, 39, 34, 2. Het Nieuwe Damspel 1975.
6. 28, 17, 34, 7, 44, 20, 7. Kampioenschap van de USSR 1980. 

7. 427, 12, 1, 7, 2, 27, 361, 44, 40, 46. ‘64’ 1978.
8. 29, 9, 2, 32, 38, 19, 26, 48. KVD 88/89.
9. 14, 3, 8, 9, 17, 2, 3-20, 11, 29 (45) 44, motief R. de Cooter: (50) 24, 13. 

10. 404, 29, 31, 3, 46, 39, 39 (23, 13) 33. Kampioenschap van de USSR 1988.
11. 450, 471, 34, 29, 35x2, 25, 10, 36. ‘O’ 1992
12. 28, 23, 3, 17, 18. Dambrete 1979.
13. 404, 29, 2, 2-13, 4, 11, 27, 48.’BK’ 1986.

(Gepubliceerd in Hoofdlijn 177, oktober 2013)

Reacties via onderstaande servicebalk of e-mailen naar krekwekdogt@hotmail.nl

De kerstkaart

Elk land kent zijn eigen traditionele kerstgebruiken. Neem alleen maar eens de kerstgerechten. Zo zweren Denen bijvoorbeeld bij gemarineerde haring met een glas akvavit. Bij de Britten komt de befaamde Christmas pudding op tafel, een gerecht dat vaak al maanden tevoren wordt klaargemaakt. Bijzonder is ook dat de pudding dertien ingrediënten bevat, hetgeen een fijnzinnig symbool schijnt te zijn voor Jezus en de twaalf apostelen. En op IJsland is een kerstdiner zonder rijstebrij met rozijnen en kaneel geen kerstdiner.
Veel verschillen dus, maar sommige kerstgebruiken zijn van bijna alle tijden en heel veel landen: de kerstboom, de kerststal, het kerstverhaal en de kerstliedjes bijvoorbeeld. Het ‘jongste’ kerstgebruik dat vrijwel overal ingang heeft gevonden is de kerstkaart.

Innemend gezin

Eerste kerstkaart (bron: www.smu.edu)

De Engelse tekenaar John Callcott Horsley (1817-1903) komt de eer toe in 1843 de eerste echte kerstkaart te hebben gemaakt. Hij deed dat op verzoek van de zeer invloedrijke en drukbezette Henry Cole, die niet meer de puf op kon en wilde brengen om al zijn familie en vrienden brieven te sturen. Op de bewuste kaart is overigens bitter weinig van de typisch Engelse kerstsfeer terug te vinden. Het beeld is er vooral een van een in meerdere opzichten innemend gezin. Zelfs de kleinsten zitten zo te zien behoorlijk aan de alcohol. Aan de zijkanten zijn grijze, arme sloebers afgebeeld. De boodschap is duidelijk: dat het de ontvangers met kerst en in het nieuwe jaar toch vooral aan niets moge ontbreken. Een weinig verheffende kerstgedachte.

(Bron: glass4drops.wordpress.com)

De populariteit van de kerstkaart is echter niet te danken aan John Callcott Horsley, maar aan Louis Prang (1824-1909), zoon van een textielarbeider in Breslau. Toen Europa in 1848 te maken kreeg met allerlei revolutionaire woelingen was ook Prang daarbij tot over zijn oren betrokken. De grond werd hem al snel te heet onder de voeten. Daarom week hij uit naar Boston in de Verenigde Staten. Daar begon hij in 1875 kerstkaarten te ontwerpen en te drukken. Het waren allemaal lieflijke, sfeerrijke tafereeltjes met veel sneeuw, hulst, kaarsen, sleeënde kinderen, kribbes en wat de Engelsen zo mooi ‘cosiness’ noemen. De kaarten riepen kortom een authentiek kerstgevoel op en dat was de reden dat zij een overweldigend succes zijn geworden. 

Muts
De laatste jaren is de kerstkaart enigszins in het slop geraakt. De digitale kaarten krijgen de overhand. Het zijn vaak foeilelijke boodschappen met vallende sneeuw, huppelende kerstmannen en een doorgaans afschuwelijk riedeltje dat een kerstliedje voor moet stellen. Het kan echter nog erger: de digitale kerstkaarten waarop we waarachtig ineens de verzenders herkennen. Papa, mama en de kinderen, getooid met een kerstmuts en gezeten voor de kerstboom. Een van de kinderen laat een kartonnen bord zien met daarop de kerstwens. Gemak dient de mens, jazeker, en het is ook nog eens lekker goedkoop. Maar kan het onpersoonlijker?

Reacties via onderstaande servicebalk of e-mailen naar krekwekdogt@hotmail.nl