zaterdag 10 april 2010

Oude film over D'n Atelier

Eigenlijk heb ik altijd een bloedhekel aan lopen gehad, van kindsbeen af, maar met jeremiades daarover hoefde ik bij mijn moeder niet aan te komen. Dan vertelde zij steevast het verhaal van een man die in de jaren 1910-1955 elke dag vanuit Helvoirt naar zijn werk in Tilburg liep. 's Morgens 17 kilometer heen, 's avonds 17 kilometer terug. Hij vertrok elke ochtend, weer of geen weer, rond een uur of half vier en kwam rond zessen aan, wat derhalve betekende dat hij bepaald stevig doorstapte. Hij was werkzaam bij de Centrale Werkplaats van de Staatsspoorwegen, in de Tilburgse volksmond beter bekend als 'D'n Atelier', een van de meest fascinerende bedrijven die Tilburg rijk is.

De komst van dit prachtbedrijf naar Tilburg was een uitvloeisel van de aanleg van de spoorlijn tussen Breda en Tilburg die in 1863 met de nodige feestelijkheden werd geopend. In latere jaren kwamen andere spoorlijnen van en naar Tilburg tot stand. Dat de Staatsspoorwegen (in 1917 onderdeel geworden van de nieuw opgerichte Nederlandsche Spoorwegen) uitgerekend voor Tilburg als vestigingsplaats hadden gekozen, was overigens alleszins begrijpelijk: Tilburg lag in het zuiden precies in het midden van het beoogde lijnenstelsel en de gemeente, die onmiddellijk extra werkgelegenheid rook, had maar liefst dertien hectare grond bij het nieuwe spoor in de aanbieding. In 1869 opende de werkplaats haar poorten.
Vanaf dat moment is deze exponent van de industrialisatie snel gegroeid. Begonnen met een kleine driehonderd medewerkers telde D'n Atelier begin jaren twintig al meer dan 1500 personeelsleden, onder wie dus ook de wandelaar uit Helvoirt. Vele decennia lang is D'n Atelier veruit de grootste werkgever van Tilburg geweest.
Het bedrijf is nog altijd gesitueerd aan de achterkant van het centraal station, maar ik heb me laten vertellen dat het op enig moment zal verhuizen naar industrieterrein Loven. Want die dertien hectare grond zijn al lang niet meer voldoende.

Stom toeval en puur geluk brachten mij op het spoor van een werkelijk prachtige oude film uit 1928 over D'n Atelier. Ik trof deze beelden aan op de geschiedeniswebsite van de VPRO.
Klik hier om deze film te bekijken.

Er is op internet trouwens sowieso veel audiovisueel materiaal te vinden over Tilburg en de spoorwegen. Er schijnen zelfs filmbeelden te circuleren waarin het fameuze Bels Lijntje centraal staat, maar die beelden heb ik ondanks verwoed zoeken niet kunnen vinden.
Hebt u overigens ook altijd al als machinist via het spoor van Den Bosch naar Tilburg willen reizen? Dan is onderstaande video een aanrader.

2 opmerkingen:

  1. Mooie vondst!! samen zoeken dan hebben we binnen no time een heleboel bewegende beelden over Tilburg (e.o). Heb je de bijenvoorjaarsmarkt al gezien op RAT-YouTube/blog...http://regionaalarchieftilburg.blogspot.com/2010/04/voorjaarsbijenmarkt.html
    groet Mirjam

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dag Mirjam,
    Tsja, je moet soms geluk hebben... Maar ongetwijfeld is het bestaan van deze film bij het regionaal archief wel bekend, toch?
    Uiteraard heb ik de bewegende beelden over de bijenvoorjaarsmarkten gezien. Echt fascinerend. Ben overigens gestopt met roken. Dan zijn deze beelden natuurlijk niet inspirerend.

    BeantwoordenVerwijderen